+13 °С
Болотло
Антитеррор
Бөтә яңылыҡтар
Йөрәк дәрестәре
2 Ноябрь 2020, 13:33

Бала хаҡына

Йәш ғаиләнең бәхетен мөлдөрәмә тултырып, сабый донъяға килә. Бына башын тотор, геүелдәй башлар, тәпәй китер, «әннә, әттә» тип тәтелдәр, сыңғырҙатып көлөүе менән өйөбөҙҙө шатлыҡ нурына күмер, тип күҙ ҙә ҡаш көтә әсә менән ата. Ниндәй мәлдә йәш ҡатындың йөрәгенә һалҡын шом йүгергәндер: өндәшкәндә сәңгелдәктәге бәпесе күп осраҡта иғтибарһыҙ ҡалғандамы, бер ҡулы һүлпәнерәк икәнен күргәндәме, әллә башын артҡа ташлап, һыны ҡатып илауҙары ҡабатланғандамы? Ләкин, баш осондағы болотто ҡулы менән этергә тырышҡандай, ул күңелендәге шөбһәне тиҙерәк ҡыуа һала. «Һәр бала үҙенсә үҫә, ваҡыты етер әле...» – сабыйҙың тиҫтерҙәренән ҡалышып үҫешеүенә ҡайһы бер ата-әсә шундай сәбәп таба. «Йәштәштәрен ҡыуып етә икән, бик яҡшы. Ләкин шәфҡәтһеҙ ысынбарлыҡтан ҡасырға тырышыу арҡаһында баланың ғүмерлеккә ауыр сирле булып ҡалыуы ихтимал – ундай осраҡтар етерлек», – тип әсенеп һөйләй Мөмкинлектәре сикләнгән балалар һәм үҫмерҙәр өсөн республика реабилитация үҙәге директоры Зөлфирә Хөсәйен ҡыҙы Юлдашбаева.

– Сабый сәләмәтлегенә ҡағылышлы бәләкәй генә шик тыуһа ла, уны ҡосаҡлап, табипҡа йүгерергә кәрәк. Алтындан мең ҡиммәт ваҡытты юғалтыу бәләкәскә ярҙам итеү мөмкинлеген әллә нисә тапҡырға кәметә. Мәҫәлән, ике йыл элек яңы килгән балалар араһында тыумыштан нервы системаһы фалижынан яфаланған биш йәшлек ҡыҙсыҡты күреп, неврологыбыҙ Гүзәл Ҡадирова йөрәге менән һыҙылып: «Их, бығаса ҡайҙа булдығыҙ?!» – тигәйне. Белгестәрҙең артабанғы ике йыл дауамында йән көсөн биреп тырышыуы һөҙөмтәһендә бала быйыл коррекция мәктәбенә китте. Ләкин, иртә дауалай башлағанда, бәлки, ҡәҙимге мәктәптә уҡый алыр ине, – тип бүлешә Зөлфирә Хөсәйен ҡыҙы.
Мөмкинлектәре сикләнгән балалар һәм үҫмерҙәр өсөн республика реабилитация үҙәге өс тиҫтә йылға яҡын тарихҡа эйә – ул 1992 йылда асылған. Бында ауыр неврология ауырыу­ҙарынан – үҙәк нервы системаһы фалижынан, эпилепсиянан, аутизм һәм Даун сирҙәренән интеккән, ҡаты сырхап йәки имгәнеү сәбәпле киң донъялары тарайған, зиһен ҡайтышлығынан яфаланған, насар күргән йәки ишеткән өс йәштән 18 йәшкә тиклемге балалар реабилитация үтә.
Ойошманың Туймазыла, Бөрөлә, Бәләбәйҙә, Октябрьскийҙа, Бүздәктә, Баҡалыла һәм Благоварҙа филиалдары бар. Өфөләге ҙур тармағы көндөҙгө стационар булараҡ эшләүсе социаль, психологик, һөнәри, медицина реабилитациялау бүлектәренән ғибәрәт. Физик яҡтан йәки аҡыл, хис-тойғо, телмәр үҫеше тотҡарланған балаларҙың һаулығын мөмкин тиклем яҡшыртырға, уларға социалләшергә – сәләмәт кеше өсөн дә ябай булмаған тормошта яраҡла­шырға ярҙам итергә тырышалар бында. Донъяға фәрештә күҙе менән баҡҡан сабыйҙар үҙҙәрен, башҡалар кеүек, йәмғиәтебеҙҙең тиң ағзаһы итеп тойһон, тормошто тар фатир тәҙрәһенән түгел, бөтә төҫтәре һәм сағылыштары менән күреп үҫһен, тип ынтыла белгестәр. Ауырыу сабыйҙың йөҙөн балҡытҡан йылмайыу улар өсөн – ҡояш, һүҙ түгел, ижек, хатта өн әйтеүе, быға тиклем хәрәкәтһеҙ ҡулының сеңкәй бармағын ҡыбыр­ҙатыуы – берлектәге оло еңеү, хәлһеҙ аяҡтары менән ергә баҫып, ыша­нысһыҙ тәүге аҙымын яһауы – йыһанды яулауға бәрәбәр. Фиҙа­кәрҙәр командаһы менән бала һәм ата-әсә ҡулға-ҡул тотоношоп үткән ауыр юл – һәр осраҡта ла ҡаһар­манлыҡ. Таштай ҡатҡан һеңер-тарамыштарын яҙғанда ауыртыныуҙан илаған сабыйҙы йыуата-йыуата массаж яһаусылар, махсус яйланмалар ярҙамында, бирсәткә кейгән бармаҡтары менән тәүҙә аңҡау-телде йомшартып, артабан һәр өн-ауаз өҫтөндә эшләүсе логопедтар, сабыйҙың ябыҡ күңеленә алтын сабырлыҡтар менән асҡыс табыусы психологтар, бәләкәстең үҙенсәлеген иҫәпкә алып, уны айырым программа буйынса тергеҙеүсе физиотерапевтар, реабилитологтар – ҡайһыһын алһаң да, юғары күңел сифаттарына эйә оҫталар.

Александр ДАНИЛОВ фотоһы.

Мәҡәләнең тулы вариантын журналдың 10-сы (2020) һанында уҡығыҙ.

Автор:Альмира Кирәева
Читайте нас: