Мәғлүмәттәр артында ни күрәбеҙ?

Йәниҫәптең төп маҡсаты – уның йомғаҡтары буйынса халыҡ тормошон яҡшыртыуға йүнәлтелгән саралар ҡабул итеү. Мәҫәлән, 2002 йылғы йәниҫәп һөҙөмтәләре буйынса күпме ғаиләләрҙең йәшәү шарттарын һәйбәтләүгә мохтажлығы, уларҙа нисә бала үҫеүе, ниндәй төбәктәрҙең был тәңгәлдә айырыуса ауырлыҡ кисереүе асыҡланып, 2007 йылдан ғәйәт әһәмиәтле дәүләт проекты – әсәлек капиталы программаһы эшләй башланы. Сираттағы мөһим был сара кешеләр өсөн тағы ла файҙалыраҡ яңы программалар ҡабул итергә этәргес булыр, тип уйларға ҡала. Һуңғы халыҡ иҫәбен алыуҙар йомғаҡтарына, статистика мәғлүмәттәренә нигеҙләнгән был яҙмам тормошобоҙҙо тағы бер яҡтан күҙ алдына баҫтырыр, моғайын.

...Уҙған халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, шундай һығымта яһарға мөмкин: республикабыҙҙа тыуым кәмей, тәүге балаһын күп кенә әсәләр ярайһы уҡ «ҡартайып» таба, никахһыҙ тыуған сабыйҙар арта. Хәйер, был күренеш бөтә Рәсәйгә, хатта донъяға хас...

...Әсәлектең «олоғайыуы» – бөгөнгө көнгә хас күренеш. Был беренсе, артабанғы балаларын тыуҙырыусы әсәләрҙең уртаса йәше артыуынан ғибәрәт. Уға ғаиләне һуңыраҡ ҡороу, бала табыуҙы көйләү мөмкинлеге һәм башҡа сәбәптәр йоғонто яһай. Әлеге мәлдә Башҡортостанда әсәләрҙең күбеһе тәүге бәпестәрен 25 – 29 йәштә донъяға килтерә.

Социологияла анализланған «идеаль», «теләп алынған» һәм «планлаштырылған» балалар һаны күрһәткестәре буйынса шундай фекер йөрөтөргә мөмкин: республикала башҡорттарҙа ла, башҡа милләттәрҙә лә бер нисә бала үҫтереү теләге һаҡлана. Башҡорт ғаиләләренең яртыһына яҡыны өс һәм унан артыҡ бала тәрбиәләргә теләй. Ләкин был ниәтте ғәмәлгә ашырыуҙы байтаҡтар, бигерәк тә ҡалала йәшәүсе ғаиләләр, кисектерә...

Наилә Шәмсетдинова,

тарих фәндәре кандидаты.

Мәҡәләнең тулы вариантын журналдың 1-се (2020) һанында уҡығыҙ.

Читайте нас:

Новости партнеров

Лена ханым: "Улымды онотмайҙар"

На уровне молекул

Салкын тигәндә мунча керергә ярыймы?