0 °С
Болотло

Бөтә яңылыҡтар

Әҙәби балҡыш

7 Август 2020, 16:34

«Аҡ һуҡмаҡтар йым-йым итә, Юлаусы мин, саҡыра ут!..»

Миңлегөл ХисамоваБилдәле шағирә Миңлегөл Хисамованың шиғриәте туҡтауһыҙ урғылған хис даръяһын хәтерләтә. Уның күңел сөңгөлдәрендә өйөрөлгән хистәр береһен дә битараф ҡалдырмай, сөнки ул һәр кемгә яҡын һәм ҡәҙерле кисерештәрҙе тотоп алып, фәлсәфәүи һығымталар яһай, көнкүрештән этәрелеп, юғары бейеклектәргә алып менә.

Зәңгәр тышлы хатҡа яуап яҙам…

Зәңгәр тышлы хатҡа яуап яҙам,

Мин иҫән-һау, әсәй, иҫән-һау,

Бик һағынам беҙҙең йыйнаҡ өйҙө,

Төштәремә инә Ҡыҙыл тау.

Барып етәһем бар Ҡарлүҙәккә,

Атлайһы бар Норот һыртына,

Ҡояшым да байып өлгөрмәгән,

Ни арала һыҙлап йыр тына?!

Туҡтап китәһе бар Сейәлеккә,

Көтәлер, тим, йәшлек ҡайыны,

Мөхәббәтем өсөн һөйөнәйем,

Онотайым төҫһөҙ ҡайғыны.

Яҙған хаттарыма яуаптар юҡ,

Көтөүҙәрем бушҡа, хат килмәй,

Яндарыңа ҡайтам хәл белергә,

Ҡайтмайынса, әсәй, йән түҙмәй...

Баҙнат итеп...

Күҙҙәреңә ҡыйып ҡараманым,

Онотолған инде төҫтәре лә.

Өйөм тупһаһында ҡыш туҡталған,

Аҡҡа һырынған бит өҫтәрем дә.

Күҙҙәреңә ҡыйып ҡарағанда,

Осор инем зәңгәр күктәремдә,

Ҡайтыр инем буран-дауылыма,

Балҡыр ине диңгеҙ төптәре лә.

Баҙнат итеп, ҡыйып ҡараманым,

Ҡанаттарым инде туҙып бара,

Бейектәрҙә осҡан сая ҡошто

Ғәйрәтләнеп китеп, уҙып ҡара.

Уҙа ғүмер, ҡанат туҙып ҡала,

Һауаларҙа, ерҙә, диңгеҙҙәрҙә,

Миңә етер далам күкрәге лә,

Үҙем кеүектәрҙе тиңһенгәнгә...

Мин ҡалам һеҙҙең менән

Суҡлы ҡайын һары һырға

Тағып алған, килешә!

Эй, һылыу ҡыҙ, һылыу ҡыҙый,

Көҙҙәреңә бирешмә!

Сейәлегем ҡайынындай

Күрҙем ошо һылыуҙы,

Баҙнат иттем йәр-имәнен

Эргәһенә ҡуйыуҙы.

Йәнем һөйгән Сейәлегем,

Ни хәлдә ҡайындарым?

Һеҙҙең өсөн «үлдем» йырҙа,

Моңдарым айырмаһын.

Һирәгәйгән имәндәрем,

Ҡайындар баш эйгәндәр.

Ауыр саҡта янда ҡала

Бары өҙөлөп һөйгәндәр…

Аяҡтарым йөрөй таш ҡалала

Аяҡтарым йөрөй таш ҡалала,

Күңелем ҡалаларҙа ҡалалмай,

Алйыраған, албыраған сағым,

Моңдарынан яҙған далалай.

Аҡ сымылдыҡ кеүек киң яландар,

Күҙ ҡамашыр аҡыҡ киңлектәр.

Юғалайым микән шул сафлыҡта,

Улар миңә йәндәш кеүектәр.

Әсәм ҡосағылай далам иңе,

Юҡ ғәйепләү, юҡтыр талаптар.

Йөрәген дә ярып бирер ине,

Итмәҫ изгелеген һанап та.

Эй, тыуған яҡ, ғүмер буйы яҡын,

Әсәм һөйөүеләй бик ғәзиз.

Далаларға ҡайтып ауайымсы,

Далаларға йәнем бикләгеҙ!

Ҡурҡам

Саф хистәрҙе таплауымдан ҡурҡам,

Һаҡһыҙлыҡтан ҡурҡам һәр ваҡыт.

Төҫөн уңалтмаһа, юғалтмаһа,

Нәфис күренә бит һәр аҡыҡ.

Күп һөйләүҙән ҡурҡам, маһирлыҡ та

Халыҡ һүҙҙәрендә сағыла.

Гәүһәр-яҡуттарҙай, зөбәржәттәй

Һүҙҙең аҫылдары табыла.

Рәнйетеүҙән ҡурҡам бәндәләрҙе,

Һаҡһыҙ ғына берәй һүҙ әйтеп.

Йөрәгеңә таштай ята улар,

Шул хатаңды булмай төҙәтеп.

Ауыр һүҙҙәр ҡай саҡ ишетһәм дә,

Ғәйеплемендер, тим, тик үҙем.

Нахаҡ һүҙҙәр йәнде көйҙөрһә лә,

Ныҡлығыңды һаҡлай бит түҙем.

Ҡояш һүнде ҡайын араһында...

Ҡояш һүнде ҡайын араһында,

Ап-аҡ һындар төндә – аҡ маяҡ.

Аҙашмай ҙа китеп барған булам,

Бурандарҙа туңһам, кем аяр?

Аҙашмай ҙа китеп барған булам,

Бер юлаусы сыҡһа, ни ғәжәп?

Сәфәремдә юлдаш булыр ине,

Атлап барһа йәнәш бер әҙәм?

Ҡараңғы төн, ҡояш һүнде тамам,

Таҫма нуры һүрелеп юйылды,

Йәйғорона төрөп алып китте

Атылып осҡан ҡоштай уйымды,

Ҡояш һүнде ҡайын араһында...

Өҙгөләнмә...

Күрешеүҙәр булыр ожмахтарҙа,

Бәлки, тамуҡтарҙа,

Кем белә?!

Ә был донъя үҙе – ут-йәһәннәм,

Кемдәр уҫал, яһил,

Шул еңә.

Күрешербеҙ, бәлки, мөмкин булыр,

Көтөп торһаң мине,

Шул етер.

Күҙҙәребеҙ күҙгә төбәлгәндә,

Һағыш ялҡындарын

Ел һүтер.

Күрешербеҙ бер саҡ, ышан миңә,

Китермен мин һинең

Артыңдан.

Икәү иләҫләнеп ярған һуҡмаҡ

Беҙ күрмәгән яҡҡа

Тартылған.

Өҙгөләнмә унда, өҙгөләнмә,

Ҡояш һарҡыр һалҡын

Йөҙөңә.

Язаланып, яңғыҙ болоҡһома,

Мөхәббәтем китте

Үҙеңә...

Уталасыҡ

Бала саҡта ҡалған уталасыҡ

Шундайын да тере көйөнсә

Күҙ алдында тора, төтөн сыға,

Хәҙергемә минең – һөйөнсө!

Аш бешерә әсәй ҡаҙанында,

Ҡайын утын яна, һүрелмәй.

Киске көтөү ҡайта, һыйыр һауа,

Эштең ос-ҡырыйы күренмәй.

Йүгергеләп йөрөп, донъя көттөң,

Һин егәрле булдың, ут булдың.

Усағыңда янған ҡуҙҙар кеүек,

Яйлап ҡына һүнеп йығылдың.

Һының, әсәй, хәтер күктәремдә

Йондоҙ кеүек яҡты янасаҡ.

Уталасыҡ, тере утың йәндә,

Онотолмаҫҡа мәңге ҡаласаҡ!

Моңайма ла, моңһоуланма...

Ярһып ҡаға тулҡын ярға.

Ат бышҡырғандай.

Тауҙар битен томан ҡаплай,

Йыуатып алдай.

Тулҡын, тулҡын бөҙрәләре

Ҡайҙа ашҡына?

Тыныслыҡтар эҙләп киләм

Ярға йыш ҡына.

Тулҡындарға һыямы ни

Һин теләр һиллек?

Эй, йәшлегем, һинең менән

Ярһыуҙар инек.

Моңайма ла, моңһоуланма,

Үткәнде көҫәп.

Тулҡындар ҙа юғалдылар,

Шат мәлен иҫләп...

Саҡыра ут

Аҡ һуҡмаҡтар – хәтирәләр,

Китап бите кеүек юлы,

Ҡутарһаң да туҙғып китә,

Тупрағына һөйөү оло.

Көмөш ҡоршау – тынлыҡтар бар,

Яҡтылыҡҡа күмелгән ул.

Йым-йым итә, йым-йым итә,

Кеше ғүмере – өҙөлгән юл.

Хәтирәләр ялғап бара

Үткәндәрҙе, бөгөнгөнө.

Мөхәббәте күпер һала,

Киләсәкте төҙөр һүҙе.

Хәтирәләр йомғағына

Уралғанмын, сығыр юл юҡ.

Аҡ һуҡмаҡтар йым-йым итә,

Юлаусы мин, саҡыра ут!

Йәйге урман

Ҡамап алған урман,

Һырып һалған юрған.

Ҡара ғына ебәк ер өҫтөн.

Моң ҡояшы сумған,

Ынйы сәскә тулған,

Мин әсире ошо хуш еҫтең.

Берләм юлдан китәм,

Урман сере көтә,

Мөғжизәле төҫтәр донъяһы,

Ҡошо һайраһын, тип,

Теле талмаһын, тип,

Өн дә сығарырға ҡыйманым.

Һағыш йырын тыям,

Үҙем сәскә йыям,

Ерем гөлләмәһе ҡуйында.

Өҫтә нурҙар уйнай,

Урман ҡарап туймай,

Яҡты көндәр генә уйымда...

Яҙҙырмасы

Яҙҙырмасы ошо бәхетемдән,

Аҙҙырмасы башҡа нәфсемде.

Ҡыуанмаһын әле сит кешеләр,

Һөртөп алайымсы йәшемде.

Яҙҙырмасы ошо бәхетемдән,

Тәхетем бар – моңом – шиғриәт.

Күңелемдә тыуыр йыр-гөлләмәм,

Йәнең нуры икән – хөрриәт.

Яҙҙырмасы ошо бәхетемдән,

Түктермәсе ынйы-йәшемде.

Ҡара болот ҡалҡып килеп сыҡһа,

Аҡ болотҡа илтеп йәшендер...

Әгәр ҙә…

Хыялыңдан ергә төш, тип

Һин мине бошондорма,

Зәңгәр болоттарҙа – юлым,

Күктәр ул – дуҫымдыр ҙа.

Дуҫ булмаһа күктәр миңә,

Нурға һыуһамаҫ инем.

Ҡышҡы юлдарҙы үтмәһәм,

Хыял уйнамаҫ ине.

Салт йәйҙәрем – йәшел төйәк,

Изге ерем булмаһа,

Шунда үҫкән кешеләре

Йылы ҡулын һуҙмаһа,

Ҡыш биҙәге – йондоҙ-ҡарҙар

Көмөш моңдар һипмәһә,

Аҡ бурандар һағындырып,

Ҡайтыр юлға илтмәһә,

Тыумаҫ ине был шиғыр ҙа,

Йәнемде һыҙландырып,

Йәмдәр ҡабатланмаҫ ине,

Уйҙарҙы ҡуҙландырып…

Читайте нас: