+16 °С
Болотло

Бөтә яңылыҡтар

Әҙәби балҡыш

31 Май 2019, 12:29

«Тәбиғәттең бөйөк көсө менән тағы ҡайта беҙгә ҡош йыры...»

Йомабикә ИЛЬЯСОВА Шағирә Йомабикә Ильясова Зәйнәп Биишева исемендәге Башҡортостан «Китап» нәшриәтенә өр-яңы шиғри йыйынтығын тәҡдим итте. Журнал уҡыусыларына – шул китаптан бер шәлкем

Байрам

Гөл-сәскәләй генә көйө

Тол булып ҡалған еңгәм,

Һинең дә һөйөүең менән

Илем дошманды еңгән.

Төштәй ҡыҫҡа бәхетеңде

Ай күргән, ҡояш алған,

Күпме башҡорт егеттәре

Европала баш һалған.

Бала кеүек саф, эскерһеҙ,

Ел төҫлө уңған еңгәм,

Бөгөн таланған байлыҡҡа

Һинең күҙ йәшең һеңгән.

Китеп барҙың был донъянан,

Яҙ һинһеҙ килде, еңгәм,

Байрам Еңеү байраҡтарын

Һинең өсөн дә элгән.

Умырзаялар

Умырзая кеүек ине улар:

Яуға киткән йәп-йәш һалдаттар.

Күк йондоҙҙар төҫлө һибелделәр

Ғәзиз илкәйҙәрен һаҡларға.

Умырзая кеүек ине улар:

Яуға киткән йәп-йәш һалдаттар.

Ҡалҡан булып дошман юлын киҫте

Кескәй сәскә, нескә һабаҡтар.

Умырзая кеүек ине улар:

Яуға киткән йәп-йәш һалдаттар.

Үҫмер генә ғүмерҙәрен өҙгән

Батырҙар тик ҡайтмай ҡабаттан.

Умырзая кеүек ине улар:

Яуға киткән йәп-йәш һалдаттар.

Иҫкә генә беҙҙе алығыҙ, тип,

Һәр яҙ сәскә ата һымаҡтар.

Ҡоштар

Беҙ күнегеп бөткән ғәҙәти хәл –

Яҙын ҡабат ҡоштар ҡайтыуы,

Ә уйлаһаң, оло мөғжизә бит

Тыуған ерҙең шулай тартыуы.

Тик елгә хас ныҡышмаллыҡ менән

Улар үтә алыҫ аралар,

Беҙ аңламаҫ тылсым менән ҡоштар

Осор юлдарын бит табалар.

Ошо кескәй генә ҡоштар өсөн

Биләмә бит тотош Ер шары,

Тәбиғәттең бөйөк көсө менән

Тағы ҡайта беҙгә ҡош йыры.

...Бары һинең менән минең ара,

Ә артабан, гүйә, тормош юҡ,

Нисә йылдар инде һөйөүҙе лә

Бикләп ҡуйыр өсөн тырыштыҡ.

Ана, ҡоштар, донъя буйлап осоп,

Һөйөү моңон ихлас тарата,

Улар белә беҙ белмәгән серҙе,

Улар йәшәй, улар ярата!

***

Йыуатмасы мине, көҙгө япраҡ,

Осоп киткән саҡта торналар,

Мин үҙемде ғәфү итмәҫ инем,

Улар юлын кире борһалар.

Йыуатмасы мине, көҙгө япраҡ,

Көҙөн күшеккәндә сәскәләр,

Мин үҙемде ғәфү итмәҫ инем,

Йәйҙәгесә хуш еҫ сәсһәләр.

Йыуатмасы мине, көҙгө япраҡ,

Мин йырсыһы түгел миләштең.

...Яҙҙың тик минеке булмауына

Күптән инде, күптән килештем.

Кактус

Сәнскеле гөлдәр... Сәйер улар

Тик үҙҙәре белгән сер менән.

Эш бүлмәмдә тәҙрә төбөндәге

Кактус хайран итте бер мине.

Тыуған көнөм ине. Илле йәшем.

Эшкә килһәм, атҡан ал сәскә!

Ә был кактус тик бер сәскә ата

Бөтә йәшәүенә бүләккә.

Гөлдәр генә түгел, сәйер донъя:

Бына миңә тулды илле йәш,

Ә ҡайҙалыр йәш ҡыҙ һөйөүенән

Түгеп ултыралыр ҡайнар йәш.

Ҡайҙарҙалыр әле һаман йәйҙер,

Йылы елдәр унда иҫәлер,

Ә ҡайҙалыр ҡомһоҙ ҡараңғылыҡ

Бәндә ғүмерҙәрен киҫәлер.

Тик быларҙы ҡайҙан белә кактус,

Нисек тоя тормош айышын,

Нисек һиҙгән минең байрамымды,

Минең күңелемдең һағышын?

Үҙенең дә гүзәл мәле менән

Бүлешкәндә тыуған көнөмдә

Ул, моғайын, ихлас ынтылғандыр

Бәхет ҡабынһын, тип, йәнемдә.

Тик бер тапҡыр сәскә атыр кактус...

Тик бер тапҡыр булыр мәлдәр бар,

Һәр кемдең дә йөрәгендә улар

Һис бер ҡасан һүнмәҫ шәмдәлдер.

***

Әсәһенең тубығында

Ултырған сабый кеүек

Тауҙар итәгенән ҡояш

Талпына сағыу көлөп.

Бына ул шаян һикереп,

Тауынан күккә күсә,

Кинәнеп тә өлгөрмәйһең,

Бала шулай тиҙ үҫә.

Йәмил ейәнемә

Әллә ниҙәр һөйләр инең,

Һөйләй генә алмайһың,

Йыр кеүек бит һәр ауазың,

Һин барыһын аңлайһың.

Фәрештәләй сафлыҡ менән

Донъяға ҡыуанаһың,

Илап йоҡлап китәһең дә

Йылмайып уянаһың.

Ҡолон кеүек, себеш кеүек,

Ҡурсаҡ кеүек һин әле,

Беҙҙең барыбыҙ өсөн дә

Һин әле – йәшәү йәме.

Йәшен

Кеше ғүмерен оҡшатам

Йәйге ярһыу йәшенгә,

Һөрән һалып килә лә ул,

Аҙаҡ шып-шым йәшенә.

Бар донъяны уйната ул

Дөрләп торған утында,

Һәләкәт тә урап үтмәй,

Ҡалғас йәшен усында.

Унан ҡоя ямғыр булып,

Шифаһын бүлеп ихлас.

...Һәр ғүмер өлөш ҡалдыра,

Йәйге йәшендәй тынғас.

Икмәк

«Икмәктән оло булмағыҙ,

Төшмәһен ергә валсыҡ...»

Был нәсихәт изге ине,

Кемдәр кисергән аслыҡ.

Туҡ замандарҙа үҫһәк тә,

Белдек икмәк ҡәҙерен,

Игенсе, гүйә, бал ҡорто

Тултырыусы кәрәҙен.

Хәҙер инде игенсене

Артыҡ бармайҙар данлап,

Ул баҙар иҡтисадында

Маташа урын даулап.

Икмәктең дә юҡ ҡәҙере,

Ташлайҙар бер сүп һымаҡ,

Баһаһы – тик кибет хаҡы,

Кем торһон изге һанап.

Икмәкте оло иткәндә,

Ҙурланған бит ул хеҙмәт,

Илде күтәргән быуынға

Күрһәтеү булған хөрмәт.

...Тамаҡ туҡ та, тик намыҫым

Асыҡҡан сабый кеүек,

Онотолған ҡиммәттәрҙе

Һағына ҡара көйөп.

Таң

Түгелгән мәк таждарылай,

Таң юғалды офоҡтан,

Ошо мәлде ергә сабый

Тыуыуына оҡшатам.

Һәр яңы көн бер ғүмерҙәй,

Ҡәҙерен белә һуң кем?!

Ҡайһы саҡта бушлыҡ һымаҡ

Юҡҡа үтеп китә көн.

Аҡҡош менән ҡарағоштай

Көн менән төн уҙыша,

Был осошта артта ҡалһаң,

Үпкәләмә яҙмышҡа.

Читайте нас:

﻿«Тәбиғәттең бөйөк көсө менән тағы ҡайта беҙгә ҡош йыры...»

«Тәбиғәттең бөйөк көсө менән тағы ҡайта беҙгә ҡош йыры...»